HACCP چیست؟ | تفاوت HACCP  با ایزو 22000 | اصول هفتگانه haccp

HACCP چیست؟

HACCP یا تحلیل خطرات و نقاط کنترل بحرانی (Hazard Analysis and Critical Control Points) یک سیستم مدیریتی شناخته‌شده در ایمنی غذایی است که به شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات احتمالی در فرآیند تولید مواد غذایی می‌پردازد. این سیستم در دهه 1960 توسط شرکت Pillsbury برای اطمینان از تولید مواد غذایی بدون نقص برای فضانوردان ناسا توسعه یافت. اولین استاندارد رسمی HACCP در اواخر دهه 1980 توسط کمیته مشورتی ملی ایالات متحده برای معیارهای میکروبیولوژیکی مواد غذایی (NACMCF) منتشر شد و سپس در سال 1992 توسط کمیسیون کدکس الیمانتاریوس به‌عنوان یک استاندارد بین‌المللی تصویب شد. HACCP در گفتار به نام های هسپ و اچ ای سی سی پی نیز شناخته میشود.

تفاوت HACCP با سیستم HACCP

بسیاری از افراد غیرمتخصص HACCP و سیستم HACCP را مشابه می‌دانند، اما این دو تفاوت‌های مهمی دارند:

HACCAP به‌عنوان یک ابزار صنعتی برای ارزیابی خطرات و جلوگیری از وقوع آنها طراحی شده است.

سیستم حسپ یک رویکرد جامع برای مدیریت ایمنی مواد غذایی است که تمام مراحل زنجیره تولید از تولید اولیه تا مصرف نهایی را در بر می‌گیرد.

سیستم هسپ شامل اصولی است که در طول زمان اصلاح و بهینه شده‌اند. این اصول ابتدا شامل سه اصل بودند، اما امروزه به هفت اصل گسترش یافته‌اند.

اصول هفت‌گانه HACCP

1. شناسایی و تحلیل خطرات مرتبط با محصول.
2. تعیین نقاط کنترل بحرانی (CCPs).
3. تعیین حدود بحرانی برای هر نقطه کنترل.
4. ایجاد سیستم نظارتی برای کنترل CCPها.
5. تعریف اقدامات اصلاحی در صورت انحراف از حدود بحرانی.
6. تعیین روش‌های تأیید کارایی سیستم.
7. ایجاد سیستم مستندسازی و ثبت سوابق.

کاربرد HACCP در صنایع غذایی

حسپ به‌طور گسترده در تمامی صنایع غذایی قابل اجرا است، از جمله تولیدکنندگان مواد اولیه، فرآوری‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و حتی خرده‌فروشان. اجرای سیستم حسپ نیازمند آماده‌سازی از طریق برنامه‌های پیش‌نیاز (PRPs) است که شامل آموزش کارکنان، نگهداری تجهیزات، بهداشت محیط و مدیریت زباله می‌شود.

تفاوت HACCP و ایزو 22000

HACCP و ایزو 22000 هر دو به ایمنی مواد غذایی می‌پردازند، اما تفاوت‌های کلیدی دارند:

ایزو 22000 یک استاندارد مدیریتی جامع است که تمامی جنبه‌های ایمنی غذایی را پوشش می‌دهد.

اچ ای سی سی پی بر نقاط کنترل بحرانی (CCPs) متمرکز است، در حالی که ایزو 22000 برنامه‌های پیش‌نیاز عملیاتی (oPRPs) را نیز در بر می‌گیرد.

هسپ کنترل آلرژن‌ها را الزام نمی‌کند، اما ایزو 22000 این موضوع را به‌عنوان یک الزام مشخص کرده است.

ایزو 22000 ارتباطات داخلی و خارجی در زنجیره غذایی را الزامی کرده و به بهبود مستمر سیستم اهمیت می‌دهد.

اینجا بخوانید: انواع ایزو در صنایع غذایی (10 استاندارد مهم)

اهمیت اجرای HACCP

اجرای هسپ در صنایع غذایی یک الزام قانونی در بسیاری از کشورها است و باعث کاهش خطرات احتمالی، افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان و بهبود کیفیت محصولات می‌شود. این سیستم با نظارت و کنترل مستمر، از وقوع مشکلات ایمنی جلوگیری کرده و تضمین‌کننده سلامت مصرف‌کنندگان است.

نتیجه‌گیری

HACCP یک ابزار قدرتمند برای مدیریت ایمنی مواد غذایی است که با استفاده از اصول علمی و کنترل نقاط بحرانی، به تضمین سلامت مواد غذایی کمک می‌کند. در کنار اچ ای سی سی پی، استانداردهای مدیریتی مانند ایزو 22000 به تکمیل فرآیندهای ایمنی و بهبود مستمر در صنایع غذایی کمک می‌کنند.

برای پیاده‌سازی موفق HACCP یا ایزو 22000، انتخاب یک تیم متخصص و دریافت مشاوره حرفه‌ای می‌تواند نقش مؤثری در موفقیت سازمان‌ها داشته باشد.